نگاه پدافند اقتصادی به حوزه اقتصاد کشور چیست؟

ابتدا باید موضع خود را در مناسبات اقتصادی کشور مشخص کنیم و بعد از این وارد اهمیت و جایگاه شویم. در منظومه فکری مقام معظم رهبری دو حوزه پدافند غیر عامل و اقتصاد مقاومتی وجود دارد. پدافند اقتصادی فصل مشترک این دو رویکرد مدیریتی کلان می‌باشد. سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به عنوان یک سند و ایدئولوژی در اقتصاد پذیرفته شده است و پدافند اقتصادی در ذیل این سیاست‌ها تبیین گردیده است. بخش تهدیدات دشمن و نقاط ضعفی که محل وارد‌شدن آسیب به پیکره اقتصادی کشور می‌باشد، در پدافند اقتصادی مورد مداقه و بررسی قرار می‌گیرد. رصد و پایش تهدیدات و کنترل آسیب‌های دشمن در ساختار‌های زیر بنایی اقتصاد نیز از وظایف پدافند اقتصادی می‌باشد.

لزوما در پدافند اقتصادی حل همه مسائل و مشکلات اقتصادی مد نظر نمی‌باشد، ولی اعتقاد بر این است که باید از ساختار اصلی اقتصاد در مقابل تهدیدات دشمن صیانت و پاسداری کرد. مجموعه پدافند اقتصادی با توجه به تأکید بر مسئله اقتصاد در اساسنامه‌ای که مقام معظم رهبری ابلاغ کردند به این حوزه می‌پردازد.

جایگاه پدافندی مورد تأکید قرارگاه کجاست؟

این مهم در کلان جایگاهی بنیادین است، به معنای اینکه قرارگاه پدافند اقتصادی مغز افزار حرکت پدافندی است. برای این کار ابتدا باید نظریه، سند، دانش و همچنین رویکرد عملیاتی به مسائل داشته باشیم. البته صرفاً در مسائل اقتصادی

اقدامات قرارگاه پدافند اقتصادی هم در تولیدات محتوایی اعم از تولید فکر، تولیدات فرهنگی و هنری و هم در حوزه‌های مرتبط با اسناد بالا دستی پدافند اقتصادی مثل سیاست‌های کلی نظام و سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی انجام گرفته است. به عنوان مثال سند راهبردی قرارگاه پدافند اقتصادی تهیه شده است و در مراحل پایانی تصویب و بهره برداری قرار دارد.

بخش تهدیدات دشمن و نقاط ضعفی که محل وارد‌شدن آسیب به پیکره اقتصادی کشور می‌باشد، در پدافند اقتصادی مورد مداقه و بررسی قرار می‌گیرد. رصد و پایش تهدیدات و کنترل آسیب‌های دشمن در ساختار‌های زیر بنایی اقتصاد نیز از وظایف پدافند اقتصادی می‌باشد.

در حوزه ترویجی ماهنامه پدافند اقتصادی وجود دارد که مباحث رایج اقتصادی را با رویکرد پدافندی مورد بررسی قرار می‌دهد.

پرونده‌های ماهانه این مجله با کمک اساتید، نخبگان و فعالین اقتصادی موثر کشور تهیه شده و در اختیار سایر نخبگان و اساتید قرار می‌گیرد.

ارتباط‌گیری قرارگاه با سایر نهادها چگونه و در چه سطحی بوده است؟

قرارگاه پدافند اقتصادی به عنوان یک قرارگاه بنیادین وظیفه ایجاد تعامل و تقارب و هم افزایی بین نهادها و مجموعه‌های نظارتی، اجرایی و تقنینی در جنگ تمام عیار اقتصادی را دارد. سایر وظایف قرارگاه عبارت است از همکاری و نظارت در تهیه اقلام اساسی مردم و اقلام راهبردی و حفظ و استحکام ساختارهای اقتصادی.

پس وظیفه اصلی قرارگاه پدافند اقتصادی در کلان صیانت از مردم است. چون هدف جنگ و تهدیدات اقتصادی ایجاد نارضایتی بین مردم و فاصله و شکاف بین مردم و نظام جمهوری اسلامی است. قرارگاه به دنبال جلوگیری از ایجاد این شکاف با تلاش در حوزه فرهنگی، پژوهشی و عملیاتی است تا با کمک دستگاه‌های دولتی به تهیه اقلام مورد نیاز مردم بپردازد.

قرارگاه چقدر توانسته است در فضای عملیاتی اقتصادی شأن قرارگاهی خود را انجام دهد و در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی ایفای نقش کند؟

با توجه به اینکه زمان زیادی از تاسیس قرارگاه در سازمان پدافند غیر عامل نمی‌گذرد و نهال نوپایی بود، ابتدا باید وضعیت خود را نسبت به فضای اقتصادی مشخص، نگاه پدافند اقتصادی را نسبت به تولیدات محتوایی برای ورود به عرصه اقتصادی ایجاد و اسناد بالادستی خودش را تهیه می‌کرد. در این سه مورد قرارگاه وظیفه خود را انجام داده است. گام بعدی تهیه نقشه راه و مشخص‌کردن وظایف دستگاه‌ها اعم از خود سازمان و سایر نهادها می‌باشد که در دست تهیه قرار دارد. تعامل خوب قرارگاه پدافند اقتصادی با وزارت اقتصاد و دارایی شاهدی بر این ادعاست.

تعامل قرارگاه با فضای دانشگاهی و جامعه علمی چگونه بوده است؟

از ابتدای تاسیس و شروع به کار قرارگاه پدافند اقتصادی به دنبال دانش‌بنیانی ساخت و زیرساخت پدافند اقتصادی بودیم. همان طور که می‌دانید تهدیدات امروز منشا انسان ساز دارد و ارتباط تنگاتنگی با علم و فناوری دارد. به همین دلیل ارتباط متداوم قرارگاه با مجموعه‌های نخبگانی و دانشگاهی بیش از پیش احساس می‌شد بنابراین ارتباط با دانشجویان و اساتیدی که توجه به اقتصاد مقاومتی و اقتصاد ملی داشتند برقرار شد.

اقدامات قرارگاه پدافند اقتصادی هم در تولیدات محتوایی اعم از تولید فکر، تولیدات فرهنگی و هنری و هم در حوزه‌های مرتبط با اسناد بالا دستی پدافند اقتصادی مثل سیاست‌های کلی نظام و سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی انجام گرفته است.

قرارگاه به صورت جاری مجله علمی ترویجی خود را به عنوان مبنا برای ارتباط با جامعه نخبگانی کشور تاسیس کرد. در کنار این امر، اولین دوره کارشناسی ارشد اقتصاد مقاومتی در دانشگاه‌های معین سازمان پدافند غیرعامل مثل دانشگاه امام حسین(ع) و دانشگاه مالک اشتر در سال جاری در حال افتتاح است. دوره دکترای اقتصاد مقاومتی با کمک دانشگاه دفاع ملی نهایی شده که امسال جذب نیرو خواهند کرد. کنفرانس علمی با دانشگاه امام صادق(ع) که در ۹ ماه آینده برگزار خواهد شد.

تولیدات علمی از بدو تاسیس قرارگاه با کمک نخبگان برای هم فکری با فضای آکادمیک و جلوگیری از انتزاعی‌شدن مطالب

چه پروژه‌های پژوهشی در قرارگاه یا به سفارش آن انجام گرفته است؟ خروجی کار چه بوده است؟ آیا بازخوردی داشته است؟

دو نوع پروژه پژوهشی در قرارگاه وجود دارد:

۱. پروژه‌های معطوف به وظایف ذاتی قرارگاه و تولیدات اصلی قرارگاه که به همکاری مجامع دانشگاهی صورت پذیرفته است. مثل سند راهبردی پدافند اقتصادی، دوره‌های کارشناسی ارشد، دوره دکتری و تدوین محتوای این دوره‌ها و محتوای علمی هفته پدافند غیرعامل.

۲. پژوهش‌های دانشجویی که دو نوع هستند: به دانشجویان نخبه‌ای که از طریق بنیاد ملی نخبگان معرفی می‌شوند، پروژه‌هایی بر حسب نیاز قرارگاه با راهنمایی اساتید دانشگاه سپرده می‌شود. دوم، پروژه‌های دانشجویی به صورت کسر خدمت است. موضوعات این پروژه‌ها به دانشگاه‌ها اعلام شده است تا به دانشجویان اعلام کنند.

تمرکز قرارگاه بر تقویت علمی و محتوایی است، به همین دلیل حجم این پروژه‌ها قابل توجه است.

قرارگاه چقدر توانسته است در یکسال گذشته به اهداف و راهبردهای خود نزدیک شود؟

تقریبا به هدف خود در مباحث محتوایی رسیده ایم. نهایی‌شدن سند راهبردی قرارگاه پدافند اقتصادی با کمک اساتید صاحب نام و نخبگان جوان و توانا از رشته‌های مختلف اقتصادی، مدیریتی و امنیتی شاهدی بر این مدعاست.

مرحله بعدی که شروع شده است، بحث عملیاتی‌کردن این نگرش‌ها با کمک دستگاه‌های مختلف است.

در صورت توقف تحریم‌ها، قرارگاه پدافند اقتصادی بیشتر روی چه اولویت‌هایی متمرکز خواهد شد؟

حوزه وظایف قرارگاه تابع سیاست‌های دولت‌ها نیست، چرا که ما مرتب در خطر تهدیدات هستیم و فقط شکل این تهدیدات تغییر می‌کند. چون دشمن ما هم بالقوه است و هم بالفعل و تهدیدات خود را در زمان‌های مقتضی انجام می‌دهد و علائم تاکتیکی که انجام می‌دهد مثل برجام در روند قرارگاه پدافند اقتصادی تاثیری ندارد.

تهدیدات امروز منشا انسان ساز دارد و ارتباط تنگاتنگی با علم و فناوری دارد. به همین دلیل ارتباط متداوم قرارگاه با مجموعه‌های نخبگانی و دانشگاهی بیش از پیش احساس می‌شد بنابراین ارتباط با دانشجویان و اساتیدی که توجه به اقتصاد مقاومتی و اقتصاد ملی داشتند برقرار شد.

بر عکس این مسائل حوزه‌ها نفوذی را ایجاد می‌کند که کار را سخت تر می‌کند. در این شرایط وظیفه ما رصد و پایش دشمن و شناسایی نقاط قابل نفوذ کشور است. چون در آینده باز هم در معرض تهدید خود قرار دهد. بنابراین باید هوشیار باشیم تا دوباره هزینه‌های بیشتری برای نظام به وجود نیاید.

نکته آخر؟

قرارگاه پدافند اقتصادی آمادگی دارد تا از تمام ظرفیت‌های نخبگانی کشور، دانشمندان کشور، اقتصاددانان و برای مصون‌سازی کشور از تهدیدات خارجی و داخلی اقتصادی جلوگیری کند. ▪

--------------------------

پدافند اقتصادی، ش 12، آبان ماه 1394، صص33-34