:: توافق هسته‌ای، مطالبات ایران و پروژۀ نفوذ شبکۀ جامع علمی قصد ::

توافق هسته‌ای، مطالبات ایران و پروژۀ نفوذ

نفوذ در سیستم‌های مالی و سیستم‌های بازار سرمایه و بازار پول از جمله مهم‌ترین نفوذها است ، چون اگر به آن‌ها نفوذ کند، به همه جا می‌تواند سریان پیدا کند. مثل ویروسی است که اگر به جریان خون بدن انسان برسد، کل بدن انسان را گرفتار می‌کند. شریان بازار پول و سرمایه این‌گونه است.

یادداشت شفاهی دکتر عادل پیغامی| هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع)
1396/2/7
تعداد بازدید:

پس از شکست استراتژی تحریم، استراتژی نفوذ را جایگزین آن کردند و درصدد این برآمدند که از داخل کشور، تأثیرگذار باشند. اینکه نفوذ از کجا صورت می‌گیرد، قاعدتاً لایه‌های آن بسیار متنوع است. براساس فرمایشات مقام معظم رهبری بخشی از نفوذ آنجایی است که در ساحت عمومی مردم اتفاق می‌افتد، با عملیات روانی و با احساس‌های ضعف و شکست خودمان و کارآمدی دشمن در حوزه فرهنگی. در فضای عمومی و حوزه سبک زندگی، نفوذ در مسیر سبک زندگی می‌آید. گاهی نفوذی یک نفر است ولی اگر ده نفر همسو و هم‌رأی و هم رفتار پیدا کند نفوذ تعریف می‌شود. به همین دلیل سبک زندگی خیلی مهم است. ممکن است که دشمن نفوذی داشته باشد، ولی آن بازیگری که ما بعد از آن انجام می‌دهیم نفوذ را محقق می‌کند مهم است. به همین دلیل حضرت آقا حرف‌هایشان در بخش عموم مردم تا حوزه نخبگانی پررنگ است. در حوزه نخبگانی هم نخبگان فهرست می‌شوند. منظور، نخبگان حوزه دولت و تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان است. از نظر ایشان دشمن خیلی تأکید دارد که نخبگان را به اشتباهات محاسباتی بیاندازد. عرصه بعدی، عرصه نخبگان علمی است، آن‌ها هم دچار اشتباه محاسباتی می‌شوند و دشمن در آن‌ها نفوذ تئوریک می‌کند، مثل نفوذ در عرصه دانشگاهی. حال ما باید عرصه‌های نفوذ را در اقتصاد گونه‌شناسی کنیم. به‌این‌منظور که بفهمیم نفوذ در کجاها ممکن است و کجا رخنه‌ای موجود است که از آنجا نفوذ صورت می‌گیرد. گاهی متوجه نقصی در اقتصاد خود می‌شویم، به‌طور مثال؛ ابعاد و ساختارهای حقوقی بازار سرمایه ایران ضعیف است و ما هم محقق و صاحب‌نظر و اندیشمند در باب حقوقی بازار سرمایه نداریم. بعد می‌بینیم که یک شرکت انگلیسی پروژه‌ای را برداشته است و بر روی ابعاد حقوقی بازار سرمایه کار می‌کند، این نفوذ است. گاهی هم نیاز نیست رخنه‌ای وجود بوده باشد. بلکه رخنه همراه با نفوذ ایجاد می‌شود؛ مثلاً در قراردادها و معاملات، نوع قراردادها می‌توانند از نفوذ پیشگیری بکند و از طرفی هم می‌تواند به نفوذ دامن بزند. در بحث قراردادها بحثی به نام «دعوی»1 وجود دارد. گاهی ممکن است که طرفین قرارداد به توافق نرسند، اینجا یکی از طرفین دعوی می‌کند و طرف مقابل دعوای متقابل2 می‌کند. این هم نفوذ است. آن که دعوی می‌کند یا به ناحق است و می‌خواهد حق طرف مقابل را بگیرد یا به‌حق است و طرف مقابل در حقوق او نفوذ کرده است. درحالیکه قراردادنویس حرفه‌ای کسی است که قرارداد را به‌نحوی بنویسد که نسبت به وقوع دعوی‌ها پیشگیری کند. قراردادها و مذاکرات اقتصادی ما چه دقت‌هایی را برای پیگیری نفوذ دارند؟ در مذاکرات تجاری‌ای که اتفاق می‌افتد ما برای جلوگیری از نفوذ چه فکرهایی می‌کنیم؟ اصلاً به این قضیه می‌پردازیم؟

در همین بحث قراردادها دعوی‌ها کجا اتفاق می‌افتد؟ بخشی از آن در انتقال تکنولوژی است یعنی طرف مقابل در قبال ارائه خدمات یا انتقال تکنولوژی نفوذ خودش را شکل می‌دهد و به نوعی وابستگی کشور مقابل خود را افزایش می‌دهد. ظاهرش انتقال تکنولوژی است ولی باطن آن وابسته‌کردن کشوری به یک تکنولوژی است که امکان حضور مستشاران خارجی را در بدنه اقتصادی کشور پررنگ می‌کند. همه این‌ها مداخل نفوذ هستند. نفوذ در سیستم‌های مالی و سیستم‌های بازار سرمایه و بازار پول از جمله مهم‌ترین نفوذها است ، چون اگر به آن‌ها نفوذ کند، به همه جا می‌تواند سریان پیدا کند. مثل ویروسی است که اگر به جریان خون بدن انسان برسد، کل بدن انسان را گرفتار می‌کند. شریان بازار پول و سرمایه این‌گونه است. نفوذهای صنعتی و تجاری و کشاورزی نیز می‌توانیم داشته باشیم که در هر کدام نفوذ اقتصادی قابل تعریف است که قطعاً نوع آن‌ها هم متفاوت است. نفوذ حتماً به معنای مخرب نیست، بلکه گاهی که ما فرصت آن‌چنانی اقتصادی را نمی‌بینیم رقیب و نه الزاماً دشمن، آن را دیده است. مثل زمانی که ما ارزش نفت را نمی‌فهمیدیم و دارسی آن را می‌برد. حالا مثلاً بگوییم در فلان عرصه کشاورزی مثلاً اسانس گل محمدی یا اسانس پرتقال و غیره ما تشخیص نمی‌دهیم یا سیستم اسانسی نداریم، نتیجه این می‌شود که ترکیه می‌برد. این نفوذ است و لازم نیست که نفوذ حتماً بعدی سیاسی و امنیتی پیدا کند. از نظر ما اقتصاد‌دانان اگر تصمیم‌سازی ما مختل شود و دسترسی به مزیت‌های نسبی گرفته شود، نفوذ اتفاق افتاده است. جنگ و رقابت اقتصادی بین شرکت‌ها، جنگ قیمتی یا بازاریابی که رخ می‌دهند، بخشی از آن‌ها با نفوذها صورت می‌گیرد. نفوذ می‌کنند و دایره عمل شما را کمتر می‌کنند. فردی از تولیدکنندگان لاستیک که لاستیک ایران‌یاسا تولید می‌کند و لاستیک موتور و دوچرخه به آفریقا هم صادر می‌کند، گفت دیدیم که طرف آفریقایی دیگر از ما نمی‌خرد به نمایندگی خود در آفریقا صحبت کردیم و متوجه شدیم بله بازار خراب است. این فرد می‌گوید که خودم رفتم آفریقا گفتم مشکل چیست که بازار را از دست می‌دهیم؟ دیدم که چینی‌ها با نماینده خود ما تبانی کرده‌اند و جنس ایران‌یاسای تقلبی زده‌اند با کیفیت پایین‌تر و به اسم ما پخش می‌کنند. یعنی بازار از دست نرفته است ولی دیگر از ما خرید نمی‌کند. دیدم مشکل نمایندگی خود ما است. این نفوذ است. من با کیفیت بهتر و قیمت پایین‌تر تولید می‌کنم و برند من بهتر از چینی‌ها است. گستره این کار زیاد است و اکثر مراودات را می‌توان با کلمه نفوذ توصیف کرد ولی نگاه حضرت آقا بیشتر به مردم و نخبگان، در اشتباهات محاسباتی‌شان برمی‌گردد که نخبه ای فکر می‌کند که اصل را باید به خارجی داد. ▪